Executieve functies

Kennisclip over Executieve functies

Bekijk volgende kennisclip om inzicht te krijgen in wat nu precies die executieve functies zijn: 

Wat?

Executieve functies (EF) zorgen ervoor dat we ons gedrag zelf kunnen sturen. Dankzij EF zijn we in staat om doelgericht en sociaal gedrag in het dagelijkse leven te stellen. We kunnen beslissingen nemen, samenwerken, een taak maken, etc. Het is de bedoeling dat de aansturing van dit doelgericht gedrag door de persoon zelf gebeurt en dat hij dus het gedrag bepaalt. Uiteraard hebben kinderen hier nog hulp bij nodig. De EF zijn nog volop in ontwikkeling. Geleidelijk aan bouwen we de ondersteuning af zodat zij meer en meer eigenaar worden van hun eigen gedrag.

Het belang van sterke EF kan niet onderschat worden. Doordat EF de basis vormt voor onze zelfsturing, hebben ze een grote invloed op schoolse vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling en later succes. Ze vormen de basis om (levenslang) te leren leren. Daarnaast worden de EF steeds meer en meer op de proef gesteld. We leven in een maatschappij waarbij voortdurend nieuwe informatie is, waarin we dagelijks geconfronteerd worden met een aanbod aan activiteiten. Kinderen hebben ondersteuning nodig om gericht keuzes te maken, om afleidingen te weerstaan, om na te denken over meerdere oplossingen voor een probleem.

EF van naderbij bekeken

Als we bewust stilstaan bij ons denken, ons gedrag en onze gevoelens, dan hebben we altijd aandacht nodig. Aandacht vormt de basis voor een groot deel van ons bewust en denkend handelen. Om executieve functies gericht in te zetten, is er dus aandacht nodig. Aandacht om ons  te concentreren, afleidingen te weerstaan, een planning op te stellen, huiswerk te maken, …

We splitsen EF op in lagere orde EF (impulscontrole, werkgeheugen en cognitieve flexibiliteit) en hogere orde EF (redeneren/gedragsevaluatie, plannen en organiseren, probleemoplossend denken). De lagere orde EF ontwikkelen zich eerst en blijven gedurende het hele leven een centrale rol spelen. Daarom is het zo belangrijk dat deze lagere orde EF sterk ontwikkeld zijn. Ze vormen de basis voor de hogere orde EF, die hierop verder bouwen.

De lagere en hogere orde EF worden ook wel de koude EF genoemd, omdat ze meer cognitief getint zijn. Daarnaast is er een warme EF, emotieregulatie, die het goed functioneren van de koude EF mee bepaalt.

EF vormt de basis voor leren leren. Als we willen dat kinderen inhoud leren, vaardigheden oefenen, dan doen ze een beroep op aandacht en EF. Ze richten de aandacht op het doel, ze proberen afleidingen te weerstaan, de te nemen stappen te onthouden, hun plan te volgen, een oplossing te zoeken en te evalueren over hun eigen gedrag.